System realizacji produkcji (Manufacturing Execution System) pojawił się jako naturalne dostrzeżenie faktu, że technologia komputerowa może być zintegrowana z inżynierią mechaniczną po to, aby produkować więcej, szybciej, wydajniej i z wyższą jakością niż kiedykolwiek wcześniej. Brzmi banalnie? Nie bardziej niż pytanie „po co w ogóle monitorować produkcję”, na którego odpowiedź warto poświęcić trochę czasu i spojrzeć na proces z dwóch perspektyw monitorowania procesów produkcyjnych: operacyjnej i długofalowej.
Perspektywa operacyjna hali produkcyjnej
Z perspektywy operacyjnej monitoruję procesy na hali produkcyjnej po to, aby wiedzieć, jak ma się realizacja w czasie rzeczywistym. Można by posłużyć się analogią do nawigacji satelitarnej. Mamy ustaloną trasę przejazdu z punktu A do punktu B, a sygnał z satelity mówi nam na bieżąco, gdzie jesteśmy na naszej drodze, informując przy okazji o korkach.
W sytuacji, kiedy skręcilibyśmy nie w tą stronę, co należy, nawigacja będzie nam w stanie podpowiedzieć, w jaki sposób dotrzeć do celu. Tak samo jest w obszarze harmonogramowania produkcji czy sterowania produkcją w perspektywie operacyjnej. Ustaliliśmy harmonogram produkcyjny i oczekujemy sygnału zwrotnego, który powie, w którym miejscu jesteśmy. Jeżeli to miejsce odbiega od założeń, mamy podstawę do tego, aby zaktualizować nasze plany produkcyjne.
System MES (Manufacturing Execution System) jako źródło danych produkcyjnych
A co z perspektywą długofalową? Myślę, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że nie będziemy w stanie optymalizować, doskonalić procesów, których nie potrafimy mierzyć. Potrzebujemy informacji o rzeczywistej realizacji produkcji. Chcemy znać jej prawdziwy obraz. Po co? By podejmować właściwe decyzje.
Do tego potrzebujemy rzetelnych, poprawnych danych zebranych ze stanowisk produkcyjnych, co do których mamy absolutną pewność, że odwzorowują rzeczywisty obraz produkcji. Standardem jest raportowanie czasu rozpoczęcia, zakończenia poszczególnych czynności, produkcji, przezbrojeń czy czynności pośrednich. Standardem jest raportowanie przestojów, wyprodukowanej liczby wyrobów z podaniem liczby i przyczyn powstania ewentualnych braków. Natomiast należy sobie zadać pytanie, co w ramach całego procesu zarządzania produkcją chcę osiągnąć? Czego mogę oczekiwać?
Po pierwsze domknięcia pętli zwrotnej z harmonogramem produkcji – typowego cyklu PDCA, plan-do-check-act, gdzie tworzymy harmonogram produkcyjny, przekazujemy go na produkcję, monitorujemy realizację i wyciągamy wnioski na bazie analizy rozbieżności. Po drugie, możemy zweryfikować, w jakim stopniu nasze założenia, które przyjęliśmy na etapie planowania, są aktualne i słuszne.
Porównując ze sobą plan i realizację, możemy łatwo uzyskać listę rozbieżności i zastanowić się nad ich powodami. Po trzecie, możemy jednoznacznie ustalić, jaka jest rzeczywista efektywność wykorzystania zasobów, ludzi, maszyn, narzędzi. Po czwarte poznamy rzeczywistą jakość procesu. Dowiemy się, ile rzeczywiście produkujemy, ile rzeczywiście zużywamy surowców. Dowiemy się, gdzie i z jakiego powodu pojawiają się braki, niepełnowartościowe detale. Każda z wymienionych informacji stanowi podstawę do usprawniania, doskonalenia procesu produkcji.
Optymalizacja procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym
Proces produkcyjny jest złożonym, wieloetapowym mechanizmem, który wymaga precyzyjnego zarządzania i kontroli, aby zapewnić maksymalną wydajność produkcji i minimalizację strat. MES jest fundamentem dla przedsiębiorstw produkcyjnych dążących do perfekcji operacyjnej.
Oprogramowanie MES umożliwia zaawansowaną analizę i sterowanie procesami produkcyjnymi w czasie rzeczywistym, pozwalając na precyzyjne śledzenie każdego etapu wytwarzania. W połączeniu z dynamicznym gromadzeniem danych operacyjnych, system wspiera wczesne wykrywanie odchyleń od normy, umożliwiając niezwłoczne wdrożenie korekt. Zastosowanie MES w cyklu produkcyjnym nie tylko usprawnia monitorowanie wskaźników OEE (Overall Equipment Effectiveness), ale również pozwala na lepsze zarządzanie zasobami, co przekłada się na redukcję strat wynikających z marnotrawstwa czasu i materiałów.
Minimalizacja kosztów operacyjnych poprzez precyzyjną kontrolę zasobów i strat
W dobie rosnącej konkurencji rynkowej i wymogów efektywności kosztowej, systemy MES stają się nieodzownym narzędziem pozwalającym na maksymalizację wykorzystania dostępnych zasobów. MES integruje zaawansowane algorytmy monitorowania zużycia materiałów i energii, co umożliwia pełną kontrolę nad kosztami operacyjnymi.
Dzięki precyzyjnemu mapowaniu procesu i wykrywaniu nieefektywności system MES wspiera eliminację zbędnych operacji, skraca czas cyklu produkcyjnego i ogranicza straty materiałowe. W konsekwencji przedsiębiorstwa osiągają wymierne oszczędności finansowe, optymalizując alokację zasobów.
Zarządzanie jakością i kompleksowa identyfikowalność produktów
System MES stanowi krytyczne narzędzie wspomagające zarządzanie jakością produkcji, umożliwiając pełną identyfikowalność parametrów każdego etapu wytwarzania. System monitoruje krytyczne zmienne procesowe w czasie rzeczywistym, co pozwala na natychmiastową identyfikację i eliminację czynników powodujących wady lub odchylenia.
W przypadku reklamacji pełna identyfikowalność produktów daje możliwość szybkiego prześledzenia historii produkcji, identyfikacji źródła problemu oraz wdrożenia działań korygujących. MES umożliwia tym samym utrzymanie rygorystycznych standardów jakości oraz minimalizuje ryzyko defektów, wzmacniając zaufanie klientów i partnerów biznesowych.
Integracja w ramach ekosystemu Przemysłu 4.0
MES jest integralnym elementem architektury Przemysłu 4.0, stanowiąc ogniwo łączące operacyjne procesy produkcyjne z wyższymi systemami zarządzania, takimi jak ERP i SCM. Jego funkcja jako warstwa pośrednia w strukturze IT przedsiębiorstwa umożliwia płynną wymianę danych między systemami, co usprawnia przepływ informacji od poziomu produkcji po strategiczne planowanie zasobów. MES wspiera wdrażanie zaawansowanej automatyzacji i digitalizacji procesów, umożliwiając przedsiębiorstwom osiągnięcie wyższego poziomu adaptacyjności i responsywności względem zmieniających się potrzeb rynku.
Elastyczność produkcji i adaptacja do dynamicznych zmian rynkowych
System MES zapewnia elastyczność, która jest kluczowa w kontekście współczesnych, szybko ewoluujących wymogów rynkowych. System ten umożliwia szybkie dostosowanie harmonogramów produkcyjnych, kontrolę nad dostępnością zasobów oraz monitorowanie statusu realizacji zamówień. Dzięki zaawansowanej analityce MES wspomaga przedsiębiorstwa w reagowaniu na zmiany, takie jak zmienność popytu czy problemy z łańcuchem dostaw, co pozwala na zachowanie ciągłości produkcji oraz minimalizację kosztów wynikających z nieoczekiwanych przestojów. Taka adaptacyjność stanowi przewagę konkurencyjną, pozwalającą na szybkie dostosowanie się do wymagań klientów i warunków rynku.
Jak znaleźć system MES doskonały?
Kiedy wiemy już, czego możemy oczekiwać od systemów klasy MES, pora zadać sobie pytanie, na co zwrócić uwagę, szukając konkretnego systemu? Po pierwsze, nie szukajmy systemu, póki nie mamy zdefiniowanych jasno celów biznesowych, póki nie zbudowaliśmy koncepcji zarządzania produkcją. Po drugie, skalowalność – wybierzmy system, który będzie możliwy do dostosowania do naszej koncepcji zarządzania produkcją.
Mówiąc wprost, wybierzmy system, w którym będziemy płacić tylko za te elementy, z których rzeczywiście w tej chwili korzystamy, ale z drugiej strony taki system, który pozwoli nam na dalszy rozwój. Po trzecie elastyczność – dobry system pozwoli nam na to, aby w jak największym stopniu być samodzielnym w zakresie dostosowywania się do tych zmieniających się warunków wewnętrznych i zewnętrznych.
Ostatnim, czwartym elementem, na który warto zwrócić uwagę, jest łatwość obsługi, jeżeli chodzi o terminale produkcyjne. To ma być proste, to ma być intuicyjne. Ludzie mają przecież produkować, a nie stać przy terminalach i poświęcać swój czas na samo raportowanie. Pamiętajmy – to system jest dla nas, nie my dla systemu.
System MES jako klucz do personalizacji produkcji i odpowiedź na wyzwania współczesnego przemysłu
Oprogramowanie MES odgrywa fundamentalną rolę w zarządzaniu zleceniami produkcyjnymi w kontekście personalizacji procesów produkcyjnych, która jest coraz częściej wymogiem współczesnego rynku.
Dzięki integracji w czasie rzeczywistym z systemami planistycznymi system MES umożliwia dynamiczne dostosowanie harmonogramów produkcyjnych oraz bieżące zarządzanie zdolnościami produkcyjnymi. Oprogramowanie to pozwala na realizację zróżnicowanych zleceń produkcyjnych w modelu „mass customization” – masowej personalizacji – zapewniając płynność operacji oraz eliminację przestojów.
Jednak personalizacja produkcji wiąże się z wyzwaniami, takimi jak optymalizacja kosztów, kontrola jakości i sprostanie zmienności popytu. System MES nie tylko monitoruje i raportuje dane operacyjne w czasie rzeczywistym, ale także wspiera identyfikację i eliminację wąskich gardeł w procesach, umożliwiając efektywniejsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych.
Co więcej, dzięki pełnej identyfikowalności procesów, przedsiębiorstwa mogą szybko reagować na zakłócenia w łańcuchu dostaw, minimalizując ich wpływ na realizację zleceń produkcyjnych.
W efekcie wdrożenie systemu MES staje się niezbędne dla firm dążących do utrzymania przewagi konkurencyjnej poprzez elastyczne dostosowanie się do wymogów rynku i optymalizację swoich zdolności produkcyjnych w odpowiedzi na współczesne wyzwania przemysłowe.
Masz jakieś uwagi lub pytania? Skontaktuj się z nami!
